Het verdrietige brein

De allereerste keer dat zij het verpleeghuis binnenkwam zag ze hem al zitten, in de hal, op het bankje naast de lift. Hij zwaaide naar haar en tikte met een uitnodigend gebaar op de plek naast hem. Dankbaar nam ze plaats; gespannen voor het sollicitatie gesprek kon ze wel wat afleiding gebruiken. Meteen was er contact. Zijn vriendelijke ogen, warme stem en galante houding maakte dat ze zich direct op haar gemak voelde en er ontstond een levendige conversatie. Op zijn vraag wat ze kwam doen antwoordde ze dat ze kwam solliciteren naar de functie van bejaarden helpende. Hij reageerde enthousiast en zei dat hij hoopte dat ze aangenomen zou worden; hij was hier namelijk net komen wonen en een vriendelijke zuster erbij kon geen kwaad, ze was van harte welkom.

Halverwege het gesprek wees hij vragend op het gat in haar spijkerbroek ter hoogte van haar knie. “Ik zal een goed woordje doen bij de directeur, voor een mooi salaris, zodat je een nieuwe broek kunt kopen”, grapte hij ad rem na haar uitleg dat scheuren in je broek tegenwoordig bij het modebeeld passen.

Ze werd aangenomen, zoals gehoopt, en precies 2 maanden later startte haar eerste dagdienst. Vrijwel onmiddellijk zag ze hem weer zitten, op hetzelfde plekje naast de lift. Meteen liep ze op hem af, blij een ‘bekende’ te zien op haar eerste werkdag, maar deze keer geen uitnodigende blik of warm welkom. Nee; ineengedoken, vermagerd en broos keek hij starend voor zich uit, en leek zich niet bewust van de wereld om hem heen. Geen blik van herkenning meer, geen warme vriendelijke woorden en haar vriendelijke begroeting werd slechts zwijgend ontvangst genomen. Bij navraag bleek dat zijn partner; de vrouw met wie hij bijna 60 jaar was getrouwd,  recentelijk was overleden en sindsdien was hij ‘achteruit gegaan’.

En dat kan goed kloppen want rouw heeft effect op functioneren van ons brein. Net als bij chronische stress wordt de cortisolspiegel verhoogd, raakt het slaap- waaksysteem in war en de spijsvertering ontregeld. En omdat je frontaal werkgeheugen vol is met gedachten aan diegene die overleden is, kan je concentratie afnemen, de betekenis van woorden je ontgaan, je geheugen verminderen en zo kan er sprake zijn van (tijdelijke) cognitieve achteruitgang.

In je eentje rouwen is gevaarlijk; van oudsher zoeken we elkaar op bij verlies, rouw verbindt. En dat was wat ze nog voor hem kon doen; nabij zijn in zijn verdriet. In stilte naast hem zitten op het bankje bij de deur.